10 Eylül 2022 Cumartesi

YÜNÜN VE KEÇENİN ÖZELLİKLERİ:


YÜN VE KEÇENİN ÖZELLİKLERİ

Koyun, deve, lama, tavşan alpaka gibi hayvanların tüyleri yün adını alır. Yünün basınç etkisiyle sıkıştırılması sonucu keçe elde edilir. Keçe, atkı ve çözgü içermemesi, yani doku özelliği taşımaması nedeniyle çok iyi bir yalıtkandır. Bu nedenle ısı, ışık, nem, ses, radyasyon ve elektriği geçirmez. Tekstil literatüründe non wowen (dokusuz doku) olarak adlandırılır ve tekstilin atası olarak bilinir.

Keçe, sinyal ve radyasyon emicidir.

Keçe, yoğun olarak kullandığımız cep telefonu, modem, kumanda gibi elektronik cihazların yaydığı radyasyonu emerek vücudumuza zarar vermesini engeller. Yorgan, yastık ve yatakların yünden olmasına itina göstermeliyiz. Çünkü uyku süresince cep telefonu ve internet cihazları devamlı sinyal alır verir ve radyasyon üretir. Vücudumuz ve özellikle beynimiz bu radyasyondan ciddi ölçüde zarar görür. Eğer uyku setimiz koyun yününden yapılmış ürünlerden oluşuyorsa bu zarar en aza iner. 

Yün ve keçe dinlendiricidir ve rahat uyku sağlar.

Koyun yününden yapılmış yorgan, yastık ve yatakta uyursanız sabaha dinlenmiş olarak kalkarsınız. Çünkü koyun yünü, vücutta biriken statik negatif enerjiyi alır. Böylece bedenimizde oluşan yorgunluk ve rehavet üzerimizden kalkmış olur. 
Gün boyunca koyun yününün dinlendirici etkisinden yararlanılabilir. Bunun için evlerde, iş yerlerinde, arabalarda koyun yününden yapılmış keçe minderler kullanabiliriz. Koltuğumuzun, kanepemizin üzerine sererek üstüne oturmamız son derece faydalı olacaktır. Özellikle uzun süre oturanlar için bu çok faydalı olacaktır. Ofis çalışanları, işi masada olanlar, uzun yol şöförleri bu konuya dikkat etmelidirler. 

Yün ve keçe ısıyı dengeleyicidir.

Yün ve keçe soğuğu geçirmez. Koyun yününden yapılan ürünler yazın serin, kışın sıcak tutma özelliğine sahiptir. Çoğumuz yazın sıcaktan dolayı üzerimize yorgan örtmeden uyumaya çalışır. Ancak yorganımız yün ve keçedense rahatlıkla üzerimize örtüp uyuyabiliriz. Çünkü yün nefes alıp verme özelliğine sahiptir. Isıyı tutmaz.
 
Yün ve keçe, yağmuru ve suyu çekmez. Dolayısıyla kolay ıslanmaz, ama ortamdaki fazla nemi emer ve nem oranını doğal bir şekilde düzenler.

Yün ve keçe yanmaz. Ateşe, aleve karşı dirençli ve dayanıklıdır.
 
Doğal bir malzeme olduğu için alerjik değildir ve alerjik ortamların oluşmasına fırsat vermez.

Yün ve keçe uzun ömürlüdür.

Yün ve keçe terletmez, teri emer. Ağrıları alır. Romatizma ağrılarına iyi gelir.

Bit, pire, karınca, akrep, yılan ve bir çok haşarat yüne yanaşamaz. Çünkü bu hayvanların vücutlarının en ince bölümü olan karın altı bölümleri keçe ile temas ettiği için hayvanlar rahatsız olurlar ve keçeden uzaklaşırlar.

Yün ve keçe elektriği tutar. Yünden elektrik akımı geçmez, yalıtkandır. Çobanlar kepenek içinde yağmurdan, doludan, kardan, her türlü soğuktan etkilenmedikleri gibi kepenek içinde iken yıldırım isabet etmez.

Keçeyi güveden korumak için naftalin kullanılabilir. Bununla birlikte kuru lavanta ya da at kestanesi de güveden korur. 


KEÇE USTASINA ÖĞÜTLER:




 
Keçeyi güveden koruma için naftalin gibi kimyasaldan çok daha sağlıklı olan yolun; karanfil, lavanta ya da -özellikle- at kestanesi olduğunu bileceksin. Güvenin yünle beslenmediğini, yumurtlayacak güvenli, sessiz bir ortama gereksinimi olduğunu bileceksin. Bu yüzden organik koruyucular yanında keçeyi zaman zaman altüst ederek güvenin keçede delik açarak bir yuva yapmasını önlemen gerektiğini bileceksin.
 
Keçe ustasıysan özgün üretim yapacaksın. Kopya çekmeyeceksin. İntihal yapmayacaksın. Kitsch'e yönelmeyeceksin. 
 
Keçe ustasıyım demekle olmaz. Kalıp kesmeyi iyi bileceksin. Sekiz köşeli kasket yapmayı bileceksin. Keçenin neden yalıtkan olduğunu bileceksin. 
 
Keçe ustasıyım diyorsan özgün üretim yapacaksın demiştim. Kopya çekmeyeceksin. Nuno felting, shiburi, upwolfing yerine kendi köklerindeki tekniklerden yararlanacaksın. Keçeyi dünyaya senin atalarının tanıttığını daima anımsayacaksın.
 
Keçe ustasıyım demekle olmaz. Pazırık kurganının önemini bileceksin. Pazırık kuğularının kuğu değil, turna olduğunu bileceksin. Neden turna olduğunu da bileceksin.
 
Keçe ustasıyım demekle olmaz. Kuzunun sırtındaki yünün neden keçeleşmediğini bileceksin. Keçe yaygıda yılan, çıyan ve akrebin neden yürüyemediğini bileceksin.
 
Keçe ustasıyım demekle olmaz. Keçe ustasıysan iğne kullanmayacaksın. Kırkyama yapmayacaksın. Hazır keçeyi, yünü yapıştırmayacaksın.
 
Keçe ustasıyım demekle olmaz. Bildiklerini paylaşacaksın. Bildiklerini öğreteceksin. Paylaşırsan, sanatın gelişir. Paylaşırsan, sen gelişirsin. Yoksa, sıradan bir keçeci olarak kalırsın.

 

 
 




 

 

 

 


 

 Keçe ustasıyım diyorsan yalnızca keçe yapmayı bilmek yetmez. Keçenin tarihini de ezbere bileceksin. "Sen kendi sanatını yap, başka konularla ilgilenme" diyenlere gülüp geçeceksin. Bilgi birikimini herkesle paylaşacaksın. 

 

 









 




ADNAN ÖTÜKEN İL HALK KÜTÜPHANESİNDE GELENEKSEL KEÇECİLİK







 















13 Mart 2022 Pazar

Adnan Ötüken İl Halk Kütüphanesinde İlkokul Öğrencilerinin Keçe İle Tanışması

Adnan Ötüken İl Halk Kütüphanesi Müdürlüğünün 2019 yılında kültürel etkinliklerine katkı talebi üzerine  yıl boyunca Cer Modern'de Ankara'daki ilkokul öğrencilerini geleneksel keçeciliğimizle tanıştırma fırsatı buldum. Bu çalışmalarımda Kütüphane Müdürü sayın Ahmet Çakmak ve kütüphane görevlilerinin içten desteğini daima yanımda hissettim. Kendilerine teşekkür ediyorum. 

Her hafta farklı ilkokul öğrencilerinin katılımıyla yapılan çalışmalarda, çocukların el becerileri ile tanışmaları fırsatın yaratmaya çalışmak ana amacım oldu. İkincisi, onlara yüzyıllardır yaşamımızda yer alan ve dünyaya tanıttığımız geleneksel tepme keçeciliğimizle tanışmalarını sağlamaktı. Onlar bir derste keçe ustası olacak değillerdi elbette ama, yaşamlarının bir bölümünde keçe ile karşılaştıklarında keçenin ne olduğu, nasıl yapıldığı konusunda bilgi sahibi olmaları yeterliydi.

Burada, 2019 yılı boyunca süren Cer Modern Keçe Etkinliklerinden çeşitli resimler paylaşacağım.